| >NASZE STRONY |
 MAIN |
|
|
GRY FABULARNE |
|
|
GRY cRPG |
|
|
FANTASTYKA |
|
|
PROJEKTY |
|
|
|
|
 Statystyki |
userzy w serwisie:
gości w serwisie: 0 |
|
|
|
Elen Sila Lumenn Omentielvo!
Witaj w Bag End
|
W Śródziemiu jak wszyscy wiedzą walczono bronią białą... w sumie to stwierdzenie jest oczywiste, jako że cały świat jakby nie patrzeć oparty jest na średniowieczu. I to właśnie stamtąd pochodzą liczne rodzaje broni, choć Mistrz Tolkien niewiele o nich pisze. Większość osób choć troszkę zaznajomiona z naszym „okresem ciemnoty” rozpoznawała podstawowe rodzaje broni białej. Było jednak parę sztuk, które występują rzadko, nawet w naszym świecie. Poniżej znajdziecie opisy zarówno części broni używanej tylko w Śródziemiu, jak i rzadszych rodzajów broni z naszego świata.
Śródziemie
Najbardziej klasycznym mieczem był rzecz jasna „półtorak”. Czym jest „półtorak”? to inaczej miecz półtoraręczny, lub, z angielskiego „bastard” ( bękart ). Półtoraki mają prostą klingę obustronnie ostrą, i ostro zakończoną, całkiem spory jelec ( na wysokości ok. ¼ długości całego miecza ) i rękojeść mogącą zmieścić dwie dłonie ( można ich używać jako dwu- lub jednoręcznych, lub na przemian, dlatego zwane są półtoraręcznymi ). Co do długości to wynosiła ok. 1,1 metra. Były bardzo popularne – Gurthang ( miecz Turina, zwany też Mormegilem ), Anduril, Glamdring, miecze Nazguli – wszystko to były prawdopodobnie półtoraki ( a tak przy okazji to jeszcze wspomnę o Excaliburze :). Przyczyna jest dość prosta – są to idealne miecze dla dobrze wyszkolonego i zbudowanego żołnierza-rycerza. Były dość ciężkie co umożliwiało przebicie zbroi nawet dość grubej i jednocześnie stosunkowo poręczne. Zresztą – co tu dużo gadać – pooglądajcie sobie ekranizację Władcy Pierścieni – pod względem rekwizytów film jest genialny. Dobrze jest też odwiedzić strony internetowe z gadżetami z filmu gdzie bardzo dokładnie przedstawione są niektóre miecze. IMO półtoraki to najpiękniejsze miecze...;)
Jednoręczne miecze też były popularne. W sumie różnica pomiędzy mieczem jedno- dwu- ( tych w śródziemiu nie znalazłem ) a półtoraręcznym jest niewielka. Przede wszystkim różnią gabarytowo i wzajemnym położeniu rękojeści, jeleca i klingi. W mieczach jednoręcznych często nie ma jelca a rękojeść jest bardzo krótka i mieści tylko jedną dłoń. Miecze te są lekkie i łatwe w „obsłudze” co sprawiło, że są też używane przez jeźdźców na koniach. W sumie odmianą miecza jednoręcznego używanego przez konnych jest pałasz – jednoręczny miecz o szerokiej klindze używany tylko przez konnych, ale o pałaszach Tolkien konkretnie nie wspomina ( można przypuszczać że pałaszy używali Rohirrimowie ). No... i to by było na tyle... siły sprzymierzone używały w sumie tylko półtoraków ( chyba że coś przegapiłem ). A biorąc pod uwagę krasnoludów doliczyć należy różnego rodzaju topory oraz oskardy ( „battle-hoe” ) o których Tolkien mówi w Dodatkach do Władcy Pierscieni ( Dodatek A: Kroniki królów i Władców. III – Ród Durina ) że podczas bitwy w Azanulbizar ( w elfickim Nanduhirion ) krasnoludy „wyrąbały sobie drogę oskardami”.
Bardziej wymyślnej broni używały z kolei orki. We Władcy Pierścieni ( Dwie wierze, rozdział Odejście Boromira, sory za Łozińskiego : ) Tolkien pisze:
„Zbrojni byli ( mowa tu o Uruk-hai ) w krótkie miecze o szerokich ostrzach, nie zaś w zakrzywione jatagany, których zwykle imali się orkowie”
Tak więc orki używały zazwyczaj jataganów ( „yataghan” ) – w naszym świecie charakterystycznie ( mniej więcej w połowie ) zakrzywionych mieczy używanych przez Turków. Można z tego też wywnioskować że zwykłe orki używały zazwyczaj różnego typu broni zakrzywionej, o czym pisze również Kirył Jeskov w „Ostatnim władcy Pierścienia” ( choć jest to parodia Władcy... :).
Niestety Tolkien nie mówi wiele o broni. Można się tylko domyślać że orki mogły używać jeszcze np. sejmitarów ( kolejny typ broni wschodniej, przypominającej szable, której jednak ostrze znacznie się rozszerza od jelca do końca ) lub po prostu szabel. Wnioskować można też z pięknych obrazów Alana Lee i Johna Howe’a – Balrog miał ognistą szablę. Mormegil przedstawiony jest z kolei jako miecz jednoręczny. Wódz Nazguli używał maczugi ( tak jak Morgoth w walce z Fingolfinem ). Straż Minas Tirith posiadała halabardy. Ulmo miał trójząb. Bilbo znalazł elficki sztylet, który dla niego był mieczem jednoręcznym... i właściwie to wszystko. Reszty możemy się tylko domyślać.
Nasz świat:)
Można by pomyśleć, że ludzie nie byli zbyt wymyślni jeśli chodzi o broń białą – są miecze i topory i włócznie... i wszystko. Problem w tym że rodzajów mieczy, toporów i włóczni jest co niemiara! Poniżej przedstawię Wam, drodzy czytelnicy, jedynie część typów broni białej używanej w średniowieczu ( i nie tylko ). Poniższe informacje opieram po części na informacjach z internetu jak i na własnym doświadczeniu ( czyli różnego typu książki ) więc mogą one zawierać nieścisłości – nie jestem fachowcem w sprawie broni średniowiecznej.
Broń sieczna:
No tak... tu sprawa jest bardzo skomplikowana. Czemu? Ano temu że rodzajów mieczy jest niesamowita ilość. Często bywało tak że mieczy danego rodzaju było 1 ( słownie: JEDEN ) Jak to możliwe? Często bywało tak, że jakiś znany rycerz/władca/barbarzyńca/złodziei czy ktoś inny miał swój własny, zaprojektowany przez siebie miecz. I np. taki miecz odkryto w jakiś miejscowości i od tej miejscowości pochodzi jego nazwa ( np. miecz z Kragehul Bog ) i teraz, na przykładzie zbiorów muzealnych niektóre firmy oferują kucie ich reprodukcji. I jest jeszcze jedno – w średniowieczu, jak i dziś, była moda. I była moda również na różnego rodzaju miecze, które często różniły się samą rękojeścią – tak powstawały typy mieczy ). Dlatego też opiszę podstawowe, najbardziej charakterystyczne typy mieczy. Jeśli ktoś chce dokładniej poszukać i poznać historię mieczy to będzie musiał poszukać sam, albo wejść tu: www.albionarmures.com i tu: www.armor.com , albo tu: www.imperialweapons.com ( niestety wszystko po angielsku, nie znalazłem żadnej strony tego typu po polsku, gdzie by było tak wiele typów mieczy ). Aha i jeszcze jedno – mały słowniczek pojęć dla was:
1. głowica
2. trzon (pokrywający trzpień głowni)
3. jelec
4. taszka (nie zawsze występuje)
5. ostrze
6. zbrocze
7. płaz
8. rękojeść
9. głownia
10. zastawa
11. sztych
Zasadniczo można wyróżnić 3 typy mieczy: jedno, półtora- i dwuręczne.
Miecz jednoręczny: charakteryzował się on nieznacznie zwężającą się ku sztychowi głownią ze zbroczem, rękojeścią o krótkim trzonie, sztabkowatym jelcem i dużą głowicą w kształcie spłaszczonego stożka lub trzech wachlarzowato ułożonych guzów. Długość tych mieczy wnosiła około 100cm. Były ich różne typy, np. gladius, czy urnfield ( z epoki brązu, z IV wieku )
Miecz półtoraręczny: to coś pośrodku miecza jedno- i dwuręcznego. Jest dłuższy i cięższy od jednoręcznego i krótszy i lżejszy od dwuręcznego, co umożliwia walkę zarówno dwiema ja i jedną dłonią. Było wiele jego odmian. ( chyba najładniejszy miecz ;)
Miecz dwuręczny:
pojawił się szerzej w XIV w. w Europie Zachodniej jako uzbrojenie eskorty dowódców oraz na wyposażeniu formacji piechoty szwajcarskiej i niemieckich lancknechtów.
Jego rozmiary dochodzą do 180 cm długości całkowitej przy 150 cm głowni. Charakterystyczna jest długa rękojeść, pozwalająca na zróżnicowane dobieranie dźwigni, dzięki jej rozmiarom możliwe jest bardzo sprawne operowanie tą ciężką lecz śmiertelnie skuteczną bronią.
Jelec jest prosty (miecze w tradycyjnej formie krzyża) lub wygięty lekko w dół, często ozdobnie kuty, niekiedy (np. typ espadon, zwany też hispadon) wyposażony w boczne obłęki chroniące dodatkowo dłonie.
Poniżej jelca znajduje się tępy odcinek głowni - ricasso (staropolskie podkrzyże), można walczyć trzymając za tą część, wydłuża się wtedy jeszcze bardziej i tak potężna dźwignia, zwiększa się szybkość operowania mieczem kosztem siły ciosu, która przy masie miecza i tak jest zupełnie wystarczająca. Pod ricassem znajdują się jeszcze wąsy, często rozmiarów jelca w mniejszych mieczach. Chronią rękę trzymającą ricasso i służą do odparowywania ciosów broni drzewcowej czy innych mieczy dwuręcznych.
Wyróżnia się trzy podstawowe typy mieczy dwuręcznych, są to:
- tradycyjny w formie miecz z prostym jelcem i oślą podkówką przy nim,
- espadon (hispadon) z zakrzywionym ku sztychowi jelcu i bocznymi obłękami, ricasso obciągnięte skórą, co było często stosowane.
- flammberg, czyli miecz płomienisty z charakterystyczną falistą głownią, kutą na podobieństwo języka ognia. ( chyba najpiękniejszy ze wszystkich )
Występowały jednak inne miecze, mające swą własną nazwę i niepowtarzalny wygląd.
Miecze bliskiego wschodu – dwa podstawowe typy to sejmitar ( scimitar ) i jatagan ( yataghan ). Sejmitar to rodzaj szabli, nie posiadającej często jelca, której klinga znacząco rozszerza się ku górze. Sejmitary były zazwyczaj dość krótkie i miały ścięty sztych ( końcówkę ). Jatagany przypominały szable jeszcze bardziej. Były wąskie, i podobnej długości co szabla, jednak zakrzywiały się dopiero od ok. połowy długości klingi i nie miały jelca. Była to broń turecka.
Miecze Wysp Brytyjskich – tu są prawdziwe „dziwadła” o których wiem niewiele. Claymore – długi miecz używany przez szkockich górali ( w grze Morrowind przedstawiony jako dwuręczny, choć tak naprawdę jest półtorakiem, który ma charakterystyczny jelec ). Baskethilt – również używany przez Szkotów, posiadających bardzo dziwną osłonę na dłoń ( w kształcie „kosza”, stąd nazwa ).
Miecze wikińskie i normandzkie – były to miecze jednoręczne, często nie posiadające jelca.
Tasaki i kordy – „miecze” przypominające długie noże. W późniejszych okresach średniowiecza ich nazwy były używane naprzemiennie i nie dało się ich rozróżnić. Wyparte później przez szable.
Miecze dalekiego wschodu – czyli katana, tanto i wakizashi. Katana to taki odpowiednik półtoraka, tyle że lżejsza i lekko zakrzywiona. Zresztą chyba każdy wie jak wygląda katana. A tanto i wakizashi to takie „miniatury” katany – czyli jednoręczne miecze o podobnym wyglądzie.
Sztylety – chyba każdy wie:) są jednak ich odmiany – np. wschodni kris ( długi sztylet o pofalowanym ostrzu, które zadaje spore obrażenia wewnętrzne ) czy coś co się zwie cinquadea – nie wiem o tym nic poza tym że jest to sztylet o szerokim i krótkim ostrzu ( tak szerokim że przypomina szpachelkę :)
Falchion – wyglądem bardzo przypomina sejmitar – szczerze mówiąc nie wiem czym się różni...
Jeszcze jedna sprawa... bywały różnego typu materiały z których robiono miecze najpierw brąz później żelazo i stal ( a może na odwrót? ;). Ale było coś jeszcze, coś najdoskonalszego – stal damasceńska. Właściwie już legendarna. Czym się różniła od zwykłej? Po pierwsze aby ją wykuć trzeba się było porządnie natrudzić – kuło się ją miesiącami. Powstawała w wyniku łączenia ze sobą cienkich warstw różnego rodzaju metali – było kilka warstw, łączyło się je poprzez kucie ( to nie był stop metali! ), później zawijało powstały płat, znów kuło, znów zawijało i tak prawie bez końca. Taka stal ma bardzo charakterystyczny, różnokolorowy wzór. Taka stal była niemal nie do zdarcia – można było nią ciąć żelazo. Ten typ stali wyrabiano w Europie ale również w Japonii.
Broń obuchowa:
Buława – jeden z najstarszych rodzajów broni znany już w Mezopotamii. Używana często jako symbol władzy.
Buzdygan – używany już w XI w naszej ery. Przypomina buławę jednak zamiast głowicy posiada kilka „piór” ( 6-7 ) w kształcie trójkąta. Używany często do celów ceremonialnych.
Czekan - czekan średniowieczny niewiele praktycznie różnił się od topora. Jedynym elementem, różniącym w owym czasie te dwa typy broni był występujący w czekanie uformowany w formę młoteczka, wydatny obuch.
morgensztern ( nie, nie chodzi o tego skoczka narciarskiego ;) co z niemieckiego znaczy „poranna gwiazda” ( morgensztern miał jedną dużą kulę, choć w ten sposób nazywano też rodzaj maczugi z kolcami, i właśnie w postaci takiej maczugi przedstawiony został w grach Baldur’s Gate i Icewind Dale ).
Nadziak – bardzo wredna broń. Przebijała zbroję płytową! Przypomina „współczesny” czekan – z jednej strony obuch z drugiej ostry zakrzywiony dziób i krótki drzewiec. ( razem z czekanem i obuchem została zakazana w Polsce dla osób cywilnych )
Obuch – bardzo podobny do nadziaka. Różni się tym że ostra część jest znacznie zakrzywiona.
Topór – o dziwo jest broń obuchowa ( zawsze myślałem że sieczna ;) Są dwa rodzaje toporów:
- pierwsze topory były niewielkie. Używane przez piechotę, o zakrzywionym stylisku ( zapobiegało uderzeniu ręką w tarczę lub zbroję )
- topory dwuręczne ( wikińskie, duńskie ) o prostym długim ( do 120 cm ) stylisku. Używane przeważnie przez wikingów ( m.in. w bitwie pod Hastings w 1066 r. )
Oskard – o tej broni również wiem niewiele. O ile się nie mylę inaczej nazywana była bitewną motyką. Miała krótki drzewiec z płaskim ale niezbyt szerokim żeleźcem, którego płaszczyzna jednak była prostopadła do płaszczyzny żeleźca topora ( tak jak w przypadku zwykłej motyki ).
Młot wojenny ( war-hammer ;) – większość osób wie o co chodzi. Jest to po prostu olbrzymi młot - bardzo nieporęczny i powolny, ale w rękach silnego wojaka... śmiercionośny – nie ma przed nim osłony ( patrz: Drużyna Pierścienia – walka z trollem :). Głowica może być po prostu w kształcie graniastosłupa ( ew. z kolcami ) lub też mieć z jednej strony duży kolec a z drugiej obuch ( tak jak przy zwykłym młotku, jaki każdy z nas posiada w domu ).
Broń drzewcowa:
Berdysz – odmiana topora bojowego o wielkich rozmiarach ( do 150 cm ), zaliczana jednak do broni drzewcowej.
Dziryt- pochodził ze wschodu. Służył zarówno do miotania jak i walki wręcz. Długość ok. 105 cm ( 15 cm ostrze, 90 cm drzewiec ).
Gizarma – długość drzewca ok. 2-2,5 metra. Grot w postaci dużego zakrzywionego do dołu haku, z mniejszymi haczykami, znajdującymi się naprzeciw większego, zakrzywionymi do góry. Późniejsze wersje miały jeszcze dodatkowy, kłujący grot.
Halabarda ( inaczej: alabarda ) – drzewiec miał przekrój w postaci wielokąta ( dla lepszego uchwytu ). Żeleziec początkowo miał kształt niemal prostokątny (forma dużego topora), później przekształcił się siekierę przeznaczoną do rąbania, zwieńczoną kłującym grotem, w miejscu obucha wyposażoną w hak służący do ściągania jeźdźców z koni. Było wiele odmian.
Kopia – broń ciężkiej jazdy o krótkim i masywnym grocie (w przekroju trój- lub czworokątny) i długim drzewcu ( do 4 metrów ). Początkowo podobna była do włóczni czy piki. Uchwyt posiadał osłonę na dłoń. Aby łatwiej było trzymać kopię podczas jazdy używano specjalnych wsporników mocowanych do napierśników oraz specjalne wycięcia w tarczach.
Lanca – wywodziła się z rohatyny ( por. później ). Drzewiec o długości ok. 2,7 metra. Często pod grotem znajdował się proporzec.
Młot lucerański – podobnie jak halabarda pochodził ze Szwajcarii ( Lucerna ). Było to połączenia topora i włóczni – ostrze posiadało odstające „zęby” a obuch wydłużał się w ostry dziób.
Oszczep – służył do rzucania. Grot mniejszy niż w przypadku włóczni i często posiadał „zadziory”.
Partyzana - broń drzewcowa piechoty. Składa się z szerokiego i długiego obosiecznego grotu (często głownia starego miecza), który przy nasadzie rozkuty jest w dwa boczne występy w formie półksiężyca. Drzewce długości około 3m -stąd zastosowanie do walki z jazdą. Z czasem stała się bronią paradną.
Pika - broń drzewcowa o niewielkim stalowym grocie i długim drzewcu. Królowała na polu walki w XVI w., choć używana była już wcześniej, zarówno przez piechotę jak i jazdę.
Pikinierzy z XVI w. posługiwali się pikami o długości ponad 5 m, grot miał długość około 5-10 cm i kształt liściasty lub wieloboczny, poniżej grota znajdowały się wąsy. Używana przeciw piechocie i przede wszystkim przeciw ciężkiej jeździe konnej ( patrz: film „Barveheart” :)
Rohatyna - odmiana włóczni z grotem zaopatrzonym w hak. Drzewiec ok. 2 metrów. Używana gównie w polowaniach ( w filmie Dwie Wierze rohatyny można zobaczyć w scenie gdzie uruk-hai stawiają ja na sztorc, chroniąc się przed szarżą Gandalfa )
Szydło - Charakteryzuje się bardzo długim, iglastym, czworogrannym grotem (około 1 m). Poniżej grotu znajduje się tarczka chroniąca dłoń przy szerokim uchwyceniu drzewca.
Naginata ( tu tez nie jestem pewien informacji ) – japońska broń używana przez... kobiety. Do dziś w Japonii są szkoły gdzie można się nauczyć walczyć tą bronią ( widziałem kiedyś w TV:). O dziwo mimo iż jest to broń drzewcowa jest ona bardzo poręczna i można nią zadawać szereg ciosów, nie tylko kłutych ale i ciętych lub walczyć jak długim kijem.
|
komentarz[44] |  |
|
|
|
|
|
| Komentarze do "Broń biała" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. Do rodzajów kiścienia zalicza się <a href=){kind=link}
